10ο Πανελλήνιο Συνέδριο Οικολογίας «Οικολογία και Διατήρηση της Φύσης: πρόοδος και προκλήσεις σε εποχή κρίσης»

Το συνέδριο έλαβε χώρα στις 14-17 Οκτωβρίου 2021, Ιωάννινα.

Διαφορετικά πρότυπα διαδοχής σε καμένα δάση και εγκαταλελειμμένες αγροτολιβαδικές εκτάσεις στο
όρος Γράμμος (ΒΔ Ελλάδα)

Περίληψη: Στο πλαίσιο του έργου «Ecotime Machine – Ανάπτυξη εφαρμογής 4D περιήγησης στην ιστορία του
τοπίου» διερευνήθηκε η ιστορία της βλάστησης στο νοτιο–ανατολικό Γράμμο, μέσα από φωτοερμηνεία
αεροφωτογραφιών από τρεις χρονιές (1945, 1970, 2015), δειγματοληψίες βλάστησης και επεξεργασία
στοιχείων από Δασικές Διαχειριστικές Μελέτες. Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν μία αύξηση των δασικών
εκτάσεων κατά 22% και διπλασιασμό της συνολικής δεντροκάλυψης. Οι εγκαταλελειμμένες ανοικτές εκτάσεις
(καλλιέργειες και λιβάδια) έχουν δασωθεί ήδη κατά 51% στο διάστημα 1945 – 2015, κυρίως από Μαύρη Πεύκη,
αμιγή ή σε μίξη με Δρυ ή Οξιά. Οι ανοικτές λιβαδικές εκτάσεις που έχουν απομείνει είναι και αυτές σε σταδιακή
πορεία δάσωσης, αφού έχει αυξηθεί η μέση δεντροκάλυψή τους. Και εδώ, στη σύνθεση των δέντρων κυριαρχεί
η Μαύρη Πεύκη. Εντός της περιοχής έρευνας, το 2007 κάηκαν 303 ha δασικής βλάστησης, αποτελούμενης
κυρίως από Μαύρης Πεύκη. Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της έκτασης έχει ήδη αναδασωθεί με φυσικό τρόπο.
Η σύνθεση όμως των ειδών στα νέα αυτά δάση είναι πολύ διαφορετική από το καμένο δάσος, από τα δάση
που κάλυψαν τις προαναφερόμενες γυμνές εκτάσεις, ή από τα υπόλοιπα δάση της περιοχής, αφού κυριαρχούν
πρόσκοπα φυλλοβόλα είδη. Η διαφορά αυτή αποδίδεται στη μεταπυρική συμπεριφορά της Μαύρης Πεύκης, η
οποία δυσκολεύεται να αναγεννηθεί μετά από επικόρυφη πυρκαγιά, σε περιβαλλοντικούς παράγοντες (κλίση)
και στην πίεση της βόσκησης, καθώς οι εγκαταλελειμμένες εκτάσεις υπέστησαν πιθανώς μια διαρκώς
μειούμενη πίεση βόσκησης κατά τη σταδιακή δάσωσή τους.